Dyscalculie
Wanneer kunnen we spreken van dyscalculie?
- Je kind heeft voor rekenen een grote achterstand ten opzichte van klasgenoten.
- De problemen zijn bijzonder hardnekkig. Zelfs na heel veel oefenen is er geen verbetering (anders is het een leerprobleem). Extra hulp op school en bij een zorgprofessional zoals een logopedist zijn onvoldoende om de achterstand in te halen. Zonder de juiste hulpmiddelen blijft het heel lastig om mee te doen in de klas.
- De uitval is erg specifiek en kan niet verklaard worden door andere problemen.
Hoe kan je dyscalculie herkennen? Wat zijn typische kenmerken per leeftijdsgroep?
Let op: op basis van enkele kenmerken kan je nooit vaststellen of iemand dyscalculie heeft of niet. Hiervoor is gespecialiseerde diagnostiek nodig.
kleuterleeftijd
- problemen met vergelijken van hoeveelheden
- problemen met het snel overzien van kleinere hoeveelheden, bv. zonder te tellen zien waar er 3 of 5 voorwerpjes liggen
- moeite met het zien of horen van kleine verschillen
- moeilijker begrijpen van rekentaal zoals meer, minder, evenveel, in, naast, voor, gelijk aan …
- moeizamer snel benoemen van o.a. weekdagen, vormen, kleuren …
- moeizamer aanleren en onthouden van de telrij
- moeite met ordenen, bijeen leggen of groeperen op basis van eigenschappen, bv. voorwerpen in een rij leggen van klein naar groot
- snel gefrustreerd
lagere school
- problemen met tellen (langere telrij, foutieve telstrategieën)
- problemen om rekenfeiten te automatiseren o.a. splitsingen tot 20, tafels van vermenigvuldiging …
- moeite met het herkennen van de waarde van getallen (hoeveelheden overzien en vergelijken)
- problemen met maateenheden
- moeite met kloklezen en inschatten van tijdsduur
- problemen met hoofdrekenen
- frustraties
- weinig zelfvertrouwen
- faalangst
middelbaar en hoger onderwijs
- traag of haperend lezen van grote getallen of kommagetallen
- problemen met het interpreteren van operatiesymbolen
- moeite met het situeren van data en gebeurtenissen op een tijdslijn
- nieuwe formules inprenten en terminologie moeilijk opslaan en oproepen
- gebrek aan geautomatiseerde basiskennis
- foutief toepassen van rekenregels
- strategiefouten
- meer tijd nodig bij hoofdrekenen
- vergeten van tussenstappen (die even opgeslagen werden in werkgeheugen)
- last met formulering in wiskundige of wetenschappelijke leerstof
- moeite met onderscheid tussen hoofdzaken en bijzaken
- problemen met tijdsbesef, kloklezen, tabellen en grafieken
- problemen met memoriseren
- problemen met tijdsdruk en omgevingslawaai
- frustraties
- weinig zelfvertrouwen
- faalangst
volwassenen
- problemen met lezen en schrijven van getallen
- gebrek aan geautomatiseerde basiskennis
- problemen met uitrekenen: foutief toepassen van rekenregels
- meer tijd nodig bij hoofdrekenen
- vergeten van tussenstappen (die even opgeslagen werden in werkgeheugen)
- moeite met onderscheid tussen hoofdzaken en bijzaken
- snel afgeleid
- problemen met tijdsbesef, kloklezen, tabellen en grafieken
- problemen met tijdsdruk en omgevingslawaai
- frustraties
- schaamte, weinig zelfvertrouwen
- onderpresteren op werkvlak
Redelijke aanpassingen bij dyscalculie
De volgende redelijke aanpassingen zijn voor leerlingen met dyscalculie aangewezen:
- Voorzie meer tijd voor grote taken, toetsen en examens (20% à 30%).
- Voorzie spreiding van taken, toetsen en examens.
- Laat de leerling steeds de tussenstappen noteren zodat je zijn denkproces kunt volgen.
- Leer de leerling oplossingsschema’s gebruiken.
- Laat bij meetkunde een foutmarge van enkele mm’s en zorg ervoor dat de leerling voldoende ruimte heeft om te antwoorden.
- Voorzie hulp bij het nemen van notities. Geef ingevulde en verbeterde werkboeken zodat de leerlingen de leerstof correct instuderen
- Zorg voor een duidelijke lay-out van cursussen en examens: duidelijke lettertype zoals Arial of Verdana 12, voldoende witruimte tussen de woorden en regels, niet uitlijnen.
- And last but not least… laat compenserende hulpmiddelen toe in de klas, óók bij toetsen en examens en bij het maken van taken. Dankzij een rekenmachine, een tafelkaart en hulpfiches met formules en omrekentabellen kunnen leerlingen met dyscalculie véél zelfstandiger werken en meedoen in de klas.
Bekijk dit filmpje en ontdek welke hulpfiches goed kunnen helpen bij leerlingen met dyscalculie.