Dyslexie
Wanneer kunnen we spreken van dyslexie?
- Je kind heeft voor lezen en spellen een grote achterstand ten opzichte van klasgenoten.
- De problemen zijn bijzonder hardnekkig. Zelfs na heel veel oefenen is er geen verbetering (anders is het een leerprobleem). Extra hulp op school en bij een zorgprofessional zoals een logopedist zijn onvoldoende om de achterstand in te halen. Zonder de juiste hulpmiddelen blijft het heel lastig om mee te doen in de klas.
- De uitval is erg specifiek en kan niet verklaard worden door andere problemen.
Hoe kan je dyslexie herkennen? Wat zijn typische kenmerken per leeftijdsgroep?
Let op: op basis van enkele kenmerken kan je nooit vaststellen of iemand dyslexie heeft of niet. Hiervoor is gespecialiseerde diagnostiek nodig.
kleuterleeftijd
- spraaktaalproblemen, waaronder het slecht uitspreken van woorden en moeite met het maken van zinnen
- moeite met correcte uitspraak
- beperkte woordenschat
- moeite met het onthouden van namen, onthouden en ophalen van de dagen in de week
- moeite met het snel vinden van woorden (‘euh, dinges ...’)
- moeite met rijmen, met herkennen van klanken in woorden en met spelen met klanken in woorden
- weinig interesse in letters en geschreven taal in boekjes
- kind kan de ene dag wel dingen onthouden, maar andere dag gaat het veel moeilijker
- snel gefrustreerd
lagere school
- moeite met automatiseren van klanktekenkoppelingen, bv.: de letters van ‘eu’ koppelen aan de klank ‘eu’
- moeite met vlot en correct lezen (vooral op woordniveau)
- te snel en radend lezen of te lang spellend blijven lezen
- moeite met navertellen wat zojuist gelezen werd
- moeite met vlot en correct schrijven van woorden en zinnen, ondanks veel oefenen
- moeite met automatiseren van spellingsregels
- moeizaam geheugen voor vreemde woorden of ‘onthoudwoorden’
- moeite met onthouden van mondelinge instructies
- moeite met het onthouden van feiten
- vaak moeite met snel hoofdrekenen tot 20 en met het onthouden van de tafels van vermenigvuldiging
- moeite met links en rechts
- moeite met kloklezen
- snel afgeleid
- weinig zelfvertrouwen
- faalangst
middelbaar en hoger onderwijs
- traag lezen
- moeite met navertellen wat zojuist gelezen werd
- nog vrij veel spellingfouten maken
- problemen met onthouden van losse feiten, letterlijke definities of data (bv. voor de vakken wiskunde, geschiedenis, aardrijkskunde …)
- moeite met onderscheid tussen hoofdzaken en bijzaken
- moeite met studeren
- moeite met schrijven van teksten (zoals papers en eindwerken)
- moeite met leren van moderne talen (zoals Engels en Frans)
- snel afgeleid
- weinig zelfvertrouwen
- faalangst
volwassenen
- moeite met vlot lezen en spellen
- moeite met opmerken van spellingfouten in eigen teksten
- moeite met schrijven van teksten
- moeite met lezen en schrijven in andere talen (Engels, Frans)
- moeite met onthouden van mondelinge instructies (zeker meervoudige opdrachten)
- moeite met snel hoofdrekenen
- moeite met kloklezen en tijdsbesef
- problemen met schriftelijke sollicitatieprocedures
- schaamte, weinig zelfvertrouwen
- onderpresteren op werkvlak
Redelijke aanpassingen bij dyslexie
De volgende redelijke aanpassingen zijn voor leerlingen met dyslexie aangewezen:
- Voorzie meer tijd voor grote taken, toetsen en examens (20% à 30%).
- Zorg voor een spreiding van taken, toetsen en examens.
- Laat de antwoorden op toetsen en examens het mondeling toelichten
- Overloop mondeling de vragen bij toetsen/examens, en zeker bij meerkeuzevragen.
- Voorzie hulp bij het nemen van notities. Geef ingevulde en verbeterde werkboeken zodat de leerlingen de leerstof correct instuderen.
- Zorg voor een duidelijke lay-out van cursussen en examens: een duidelijke lettertype zoals Arial of Verdana 12, voldoende witruimte tussen de woorden en regels, niet uitlijnen.
- And last but not least … laat compenserende hulpmiddelen toe in de klas, óók bij toetsen en examens en bij het maken van taken. Dankzij de computer en voorleessoftware kunnen leerlingen met dyslexie véél zelfstandiger werken en meedoen in de klas.
Bekijk dit filmpje van Eureka ADIBib